Trên bầu trời xanh biếc, những hình ảnh của loài chim bay lượn tự do luôn là một cảm giác thú vị và lãng mạn. Từ những chiếc bánh xe đen trắng của chim bồ câu một cách dịu dàng, đến sự kiệt xuất của đôi cánh của chim bói cá khi chúng vụt qua không gian với tốc độ không thể tin được. Loài chim không chỉ là những sinh vật quan trọng đối với hệ sinh thái, mà còn là nguồn cảm hứng vô tận cho con người, từ những nghệ sĩ đến những nhà khoa học.
Giới thiệu về loài chim
Chim là loài sinh vật máu nóng có xương sống và phát triển từ thời kỳ khủng long. Đặc điểm nhận biết của chúng bao gồm lớp lông vũ, cấu trúc miệng không răng và khả năng đẻ ra trứng có lớp vỏ cứng. Chúng sở hữu hệ thống trao đổi chất năng động, trái tim có bốn ngăn và cấu trúc xương nhẹ nhưng cứng cáp.
Có sự đa dạng trong phát triển cánh của chim, với sự khác biệt giữa các loại. Chim moa và chim voi, không có cánh và đã bị tuyệt chủng, là trường hợp đặc biệt. Mặc dù cánh giúp phần lớn chim có khả năng bay, một số loài như dê và chim cánh cụt lại không bay được.
Một số loài chim, như quạ và vẹt, rất thông minh, thậm chí có khả năng chế tạo và sử dụng công cụ. Chúng sống theo bầy đàn và di cư qua những khoảng cách lớn, giao tiếp thông qua các tín hiệu, tiếng gọi và tiếng hát. Một số loài còn có khả năng hợp tác trong việc nuôi dưỡng con cái và săn mồi, và việc tấn công kẻ thù một cách tập thể cũng khá thường thấy trong thế giới chim.
Đặc điểm chung của tất cả các loài chim
- Động vật có xương sống: Tất cả các loài chim đều có xương sống, điều này khiến chúng trở thành động vật thuộc ngành Chordata. Tuy nhiên, động vật có xương sống ở chim rất khác so với động vật có xương sống ở các loài động vật khác. Chim có cấu trúc xương nhẹ, độc đáo, chứa đầy các hốc, khoảng trống và túi khí. Điều này là để chim có thể nhẹ hơn và do đó có thể bay hiệu quả hơn.
- Lông: Tất cả các loài chim đều có lông, được tạo thành từ nhiều loại protein, bao gồm keratin, cũng như các sắc tố phản chiếu ánh sáng có tác dụng cách nhiệt cơ thể. Các loại lông khác nhau rất nhiều giữa các loại chim khác nhau. Ví dụ, một số lông vũ chỉ mang tính chất trang trí, như chùm lông và dây cờ, trong khi những chiếc lông khác được thiết kế để giúp chim điều khiển chuyến bay của chúng hoặc nhằm mục đích cách nhiệt.
- Đôi cánh: Tất nhiên, một điểm chung của tất cả các loài chim là đôi cánh. Ngay cả những loài chim không thể bay cũng có đôi cánh hoặc chân chèo thích nghi mà chúng sử dụng cho những hoạt động như bơi lội, thể hiện sự đối đầu và khiêu vũ tán tỉnh. Kích thước và hình dạng cánh của chim khác nhau tùy thuộc vào cách chúng bay. Dấu hiệu trên cánh là một cách thực sự hữu ích để xác định loài chim.
- Mỏ: Mỏ là những phần nhô ra bằng xương, được bao phủ bởi chất sừng, tạo thành miệng của tất cả các loài chim. Mặc dù tất cả các loài chim đều có chúng, nhưng hóa đơn không ngừng phát triển đối với các loài chim khác nhau vì chúng được sử dụng cho rất nhiều việc. Chim sử dụng mỏ để ăn, mang đồ, đánh trống, khoan, rỉa lông, điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, tấn công đối thủ, v.v.
- Máu nóng: Chim là sinh vật thu nhiệt, nghĩa là chúng có thể tự tạo ra nhiệt bên trong cơ thể. Điều này cho phép chúng không cần dựa vào môi trường để duy trì nhiệt độ cơ thể. Tuy nhiên, nhiều loài chim vẫn thường xuyên ngồi phơi nắng nhưng việc này có nhiều mục đích cũng như duy trì nhiệt độ cơ thể.
- Sự trao đổi chất cao: Tất cả các loài chim đều có sự trao đổi chất rất cao, cho phép chúng biến thức ăn thành năng lượng rất nhanh. Chúng cũng có tim bốn ngăn và nhịp hô hấp cao, điều này cho phép chúng bay thực sự hiệu quả và giúp chúng duy trì nhiệt độ cơ thể cao.
- Hai chân: Tất cả các loài chim đều có hai chân, nghĩa là chúng có 2 chân để đi, nhảy, đậu và chạy. Các loài chim khác nhau đã phát triển hình dạng và kích cỡ chân khác nhau theo thời gian để phù hợp với nhu cầu cụ thể của chúng. Ví dụ, chim hồng hạc có đôi chân dài và mỏng cho phép chúng lội qua vùng nước sâu.
- Lông: Lông là xương đòn mà tất cả các loài chim đều có và nó được thiết kế để bảo vệ khoang ngực của chúng trong khi đập cánh. Các lông này bảo vệ các cơ quan trong lồng ngực của chim khỏi áp lực cực lớn tích tụ khi cánh của chúng di chuyển và chúng thay đổi độ cao.
- Đẻ trứng: Là một phần của chu kỳ sinh sản, tất cả các loài chim đều đẻ trứng ối. Trứng chim có vỏ cứng và cần được ấp để phát triển trước khi nở. Kích thước, hình dạng và dấu hiệu của trứng chim khác nhau giữa các loài khác nhau. Số lượng trứng được đẻ cũng khác nhau đối với mỗi loài chim và cách ấp chúng.
- Giao tiếp: Chim là những người giao tiếp tuyệt vời. Rất nhiều loài chim có thể giao tiếp bằng lời nói với nhau thông qua các bài hát và tiếng kêu. Họ cũng có thể giao tiếp không bằng lời nói. Loài chim giao tiếp vì nhiều lý do, đặc biệt là như một phần của quá trình tán tỉnh, đối đầu và nuôi dạy con cái của chúng.
- Điều hướng: Kỹ năng điều hướng xuất sắc là một đặc điểm quan trọng đối với tất cả các loài chim, cả những loài di cư và những loài không di cư. Đối với các loài chim di cư, những kỹ năng định hướng này cho phép chúng di chuyển quãng đường rất dài qua nhiều vùng khí hậu và điều kiện khác nhau và đến cùng một địa điểm hàng năm. Mặt khác, các loài chim không di cư sử dụng kỹ năng định hướng của mình để dễ dàng tìm kiếm thức ăn và làm tổ ở những vị trí giống nhau hết lần này đến lần khác.
Môi trường sống của chim cần những gì?
Đa dạng môi trường sống: Chim chiếm giữ một loạt các môi trường sống khác nhau, từ sa mạc khô cằn đến rừng rậm, từ núi cao đến đồng cỏ mênh mông, và từ đại dương rộng lớn đến những khu vực đô thị đông đúc. Điều này chứng tỏ rằng loài chim có khả năng thích ứng với một loạt điều kiện sinh thái, từ cực khô đến cực ẩm, từ cực lạnh đến cực nóng.
Tính cố định và di cư: Một số loài chim chọn một môi trường sống và ở lại đó suốt đời, trong khi những loài khác thực hiện những chuyến di cư đáng kinh ngạc qua khoảng cách lớn để tìm kiếm thức ăn, khí hậu phù hợp hoặc nơi sinh sản. Điều này phản ánh sự linh hoạt trong hành vi và chiến lược sinh tồn của chúng.
Sự đa dạng ở vùng nhiệt đới: Vùng nhiệt đới được đề cập đến như một điểm nổi bật về đa dạng loài chim, nơi có sự phong phú về loài chim cùng với khả năng thích nghi độc đáo của chúng với môi trường sống phức tạp, từ rừng mưa đến các đại dương.
Thích nghi với môi trường nước: Chim cánh cụt và một số loài chim biển khác thể hiện khả năng thích nghi đặc biệt với môi trường nước, ví dụ qua khả năng lặn sâu hoặc sinh sản trên bờ.
Môi trường sống của các loài chim khác nhau
- Các loài chim ven bờ và biển sống ở các bãi biển, cửa sông và các môi trường sống ven biển khác. Những con chim này có xu hướng có thể lặn hoặc sàng lọc thức ăn bằng mỏ thích nghi với nhiệm vụ. Ví dụ bao gồm auks và Fulmars.
- Chim rừng được tìm thấy ở vùng nhiệt đới cũng như ở vùng khí hậu ôn đới và lạnh. Ví dụ bao gồm vẹt, cú và gà lôi.
- Các loài chim vùng đất ngập nước sống ở sông hồ, bao gồm các loài như vịt, ngỗng và diệc.
- Chim đồng bằng sống ở đồng cỏ và thậm chí cả môi trường sa mạc có nhiệt độ khác nhau. Ví dụ bao gồm rheas, seriema và vẹt đuôi dài.
- Chim đô thị sống ở thành phố và thị trấn, và có thể được tìm thấy dưới gầm cầu, trên các tòa nhà, cùng những nơi khác. Các loài chim sống trong môi trường này bao gồm chim bồ câu, chim sẻ và chim sáo.
Môi trường sống của chim vườn
Các loài chim trong vườn bao gồm chim cổ đỏ, bồ câu cổ, chim sáo và chim sẻ nhà. Môi trường sống tốt của chim trong vườn:
- Cây cối , nơi cung cấp nơi trú ẩn, nơi làm tổ và nhiều loại côn trùng và trái cây để ăn.
- Cây bụi cũng là nơi trú ẩn và làm tổ, trong khi quả mọng do chúng tạo ra là nguồn thức ăn tuyệt vời cho chim.
- Bãi cỏ , nơi kiếm ăn của rất nhiều loài chim.
- Những người leo núi , cung cấp nơi trú ẩn, nơi làm tổ và thức ăn.
- Hàng rào , là nơi làm tổ lý tưởng.
Mất môi trường sống ảnh hưởng đến chim như thế nào?
Rất nhiều loài chim đang bị đe dọa do mất môi trường sống và bị chia cắt. Các hoạt động có hại bao gồm:
- Sử dụng trong nông nghiệp, chẳng hạn như dọn sạch môi trường sống cho đồng ruộng.
- Khai thác gỗ và khai thác rừng.
- Mở rộng các khu đô thị để làm nhà ở hoặc công nghiệp.
- Xây dựng đập, kênh mương hoặc các công trình khác cản trở đường thủy.
- Cơ sở hạ tầng phá vỡ môi trường sống, như đường sá hoặc đường dây điện.
Những hoạt động này gây bất lợi cho cơ hội sống sót của loài chim và ảnh hưởng đến quần thể của chúng. Những thay đổi này của con người có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, khiến số lượng các loài giảm mạnh.
